Het
sterven speelde een grote rol in mijn leven. Vanaf het begin. In het
doopformulier wat mij werd voorgelezen toen ik er nog niets van verstond
staat: “opdat zij dit leven (hetwelk toch niet anders is dan een
gestadige dood) om uwentwil, getroost, verlaten, en ten laatsten dage
voor den rechterstoel van Christus, uw Zoon, zonder verschrikken mogen
verschijnen” Dat was het sindsdien ook: een gestadige, voortdurende
dood. In feite was niets écht belangrijk in dit leven. Het was
ijdelheid, lucht en leegte zouden we nu zeggen. Het ging maar om één
ding: Hoe word ik behouden. Hoe krijg ik een “borg voor mijn ziel”. En
hoewel het daarom ging kon je er niets aan doen. Daarbij werden vreemde
uitdrukkingen gebruikt:”Je kan geen nagelschrapseltje toevoegen aan je
zaligheid” Wie dat nagelschrapseltje had bedacht en hoe het er precies
uitzag wist ik niet, maar het klonk altijd wel indrukwekkend. Wat die
doop precies betekende was ook nogal onduidelijk. Je was op het “erf van
het verbond” geboren en moest daar blij mee zijn. Tegelijk hield het
geen bevoorrechte positie in. Iedereen, ook ongedoopten, konden
uitverkoren zijn. En als jij als gedoopte niet uitverkoren bleek te zijn
- en dus door eigen schuld verloren zou gaan - zou dat “gedoopte
voorhoofd” nog tegen je getuigen. Ik nam het allemaal bloedserieus. Ik
wilde - toen al - weten wat de waarheid was. En dit was natuurlijk waar,
want de enigen die het konden weten, mijn ouders en mijn opa’s en
oma’s, brachten het mij bij. Tot aan de dood was er altijd een kans om
gered te worden. Daarna niet meer, want “zo de boom valt zo blijft hij
eeuwig liggen”. Sombere waarheid, die niet gold voor rooms katholiek
mensen. Die baden voor overledenen. Dat was zonde. Het werd er alleen
maar erger van. Al vroeg las ik het boekje “Anton en zijn vrienden” van
Vreugdenhill. Een vreselijk boekje, waarin een jonge Anton, die door het
ijs was gezakt na schaatsen op zondag, komt te sterven. Schreeuwend
ging hij dood: ”voor eeuwig te laat!” Zijn ouders zater en zwijgend bij
en hadden geen oplossing, laat staan troost. Het staat nog op de
uitleenlijst van sommige kerken!
